तणनाशक (खरपतवार नाशक) वापरल्यानंतर २१ ते २५ दिवसांचा कालावधी महत्त्वाचा; फूट (कळ्या) वाढवण्यासाठी युरिया आणि झिंकचा योग्य वापर.
टॉप ड्रेसिंग करण्याची योग्य वेळ
गव्हाच्या पिकातून चांगले आणि बंपर उत्पादन घेण्यासाठी ‘टॉप ड्रेसिंग’ (वरखत) व्यवस्थापन अत्यंत महत्त्वाचे आहे. शेतकऱ्यांनी जर गव्हात खरपतवार नाशकाचा (तणनाशक) छिड़काव केला असेल, तर त्यानंतर लगेचच टॉप ड्रेसिंग देण्याची योग्य वेळ आहे. खरपतवार नाशकाच्या छिड़कावानंतर साधारणतः २१ ते २५ दिवसांनी गव्हाला टॉप ड्रेसिंग सुरू करावी, कारण याच वेळी गहू पिकामध्ये कळ्यांची संख्या (टिलर्स/फुटवे) वाढवणे अत्यंत आवश्यक असते.
टॉप ड्रेसिंगसाठी आवश्यक खते आणि त्यांची मात्रा
गव्हाच्या रोपाची जलद वाढ आणि कळ्यांची संख्या वाढवण्यासाठी खालील खतांचा वापर करण्याची शिफारस करण्यात आली आहे:
१. युरिया (Urea): प्रति एकर ४५ किलो युरियाचा वापर करावा. युरियामुळे रोपाची वाढ वेगाने होते आणि कळ्यांची (फुटव्यांची) संख्या वाढण्यास मदत मिळते.
२. मायक्रोन्यूट्रीएंट (सूक्ष्म पोषक): युरियासोबतच न्यूट्रीप्रो एचईडीपी झिंक (Nutripro HEDP Zinc) ५०० ग्रॅम प्रति एकर या प्रमाणात देणे फायदेशीर ठरते. या मिश्रणात १७% झिंक आणि २०% फॉस्फरस असते. यामुळे रोपाला आवश्यक पोषण मिळते, पानांचा हिरवा रंग टिकून राहतो आणि रोगांशी लढण्याची प्रतिकारशक्ती वाढते.
युरिया उपलब्ध नसल्यास पर्याय
जर शेतकऱ्यांकडे युरिया उपलब्ध नसेल, तर त्याऐवजी २४:२४:० (24:24:0) या खताचा वापर करता येतो. ४० ते ५० किलो प्रति एकर या प्रमाणात याचा वापर करावा. हे खत देखील युरियाइतकेच प्रभावी असून गव्हाची वाढ आणि कळ्यांची संख्या वाढवण्यासाठी उपयुक्त आहे.
योग्य वेळी आणि योग्य प्रमाणात टॉप ड्रेसिंग केल्यास गव्हाच्या पिकाला पुरेसे पोषण मिळते आणि उत्पादन वाढण्यास मोठी मदत होते.